Zawsze interesowało mnie co po za ceną tak bardzo wyróżnia narzędzia ze stali proszkowej od stali szybkotnącej.
Okazuje się, że jest to taka sama stal tylko wytwarzana różnymi metodami a co za tym idzie charakteryzująca się odmiennymi właściwościami . Na pierwszy test rzucam skład chemiczny. Warta podkreślenia jest zasada odczytu zawartości poszczególnych pierwiastków w danej stali. Wg nowej normy, zgodnej z normami ISO (PN-EN ISO 4957:2002U), oznacza się je literami HS i liczbami (rozdzielonymi kreskami), oznaczającymi średnie stężenie pierwiastków w kolejności: W, Mo, V i Co. Litera C na końcu znaku oznacza stal o zwiększonym stężeniu węgla w porównaniu ze stalą o takim samym stężeniu podstawowych pierwiastków stopowych np. HS18-0-1 (jest to odpowiednik dawnej stali SW18), ma 18% wolframu, 1 % wanadu, 4.2% Cr i 0.78% C, zaś HS6-5-2-5 (jest to odpowiednik stali kobaltowej SK5), mający 6% W, 5% Mo, 2%V i 5%Co. Stale wytwarzane metodą proszków spiekanych oznacza się literą P i procentowymi udziałami wolframu, molibdenu, wanadu i kobaltu oddzielonymi kreseczkami np. P7-7-7-10 (dawniej oznaczano je symbolem ASP), przy czym zawartość węgla jest w nich znacznie większa niż w stalach konwencjonalnych np. 2.3%. Na temat sposobu wytwarzania obu tych stali można napisać osobny wpis jeśli ktoś wyrazi taką chęć to na pewno je opisze szczegółowo. Najprościej mówiąc : w technologii metalurgii proszków półproduktem do wytwarzania spiekanych stali szybkotnących jest proszek o składzie chemicznym odpowiadającym gotowej stali. W technologii metalurgii proszków półproduktem do wytwarzania spiekanych stali szybkotnących jest proszek o składzie chemicznym odpowiadającym gotowej stali. Tak uzyskany półprodukt poddaje się wyżarzaniu zmiękczającemu, po czym można z nich bezpośrednio wykonywać narzędzia lub poddać je obróbce plastycznej na gorąco w celu nadania kształtu i wymiarów najdogodniejszych do wytwarzania narzędzi.
Spiekane stale szybkotnące, w porównaniu ze stalami konwencjonalnymi, wykazują wiele korzystnych własności technologicznych: dobrą plastyczność, dobrą obrabialność mechaniczną, bardzo dobrą szlifowalność, dużą stabilność wymiarową po hartowaniu i odpuszczaniu, w przeważającej liczbie przypadków lepsze własności użytkowe. Narzędzia wykonane z tych stali mają lepsze własności skrawne od wykonanych ze stali konwencjonalnych o analogicznym składzie, szczególnie w przypadku obróbki stali trudno obrabialnych i przy większej prędkości skrawania. Ich wadą jest dwu- lub nawet trzykrotnie większa cena niż stali konwencjonalnych.
Podsumowując, ze stali szybkotnących wykonuje się przede wszystkim do wyrobu narzędzia o dużych wymiarach i masie oraz o złożonym kształcie, np. na frezy ślimakowe, które nie mogą być wykonywane jako narzędzia składane i wszędzie tam, gdzie nie można stosować ostrzy z węglików spiekanych (np. narzędzia jednolite o skomplikowanych kształtach). Spiekane stale szybkotnące są głównie przeznaczone na narzędzia skrawające do obróbki materiałów trudnoskrawalnych, jak np. stali stopowych, stali o dużej wytrzymałości s tali konstrukcyjnych ulepszonych cieplnie, do obróbki wykańczającej z zastosowaniem narzędzi pracujących z dużą wydajnością, automatycznej obróbki skrawaniem, przy wymaganych zwiększonych współczynnikach niezawodności pracy narzędzi, a więc głównie narzędzia montowane w obrabiarkach sterowanych numerycznie, centrach i liniach obróbkowych oraz obrabiarkach zespolonych. O zastosowaniu stali konwencjonalnych lub proszkowych musi decydować rachunek ekonomiczny! Mimo większej ceny trwałość narzędzi ze stali spiekanych może być nawet kilkunastokrotnie większa, co jest ekonomicznym uzasadnieniem stosowania takiego materiału. Stąd jako główny wskaźnik należy przyjąć koszt narzędzia na jednostkę wytworzonego nim produktu. Wskaźnikiem pomocniczym może być częstotliwość zatrzymań linii produkcyjnej z powodu konieczności wymiany uszkodzonego narzędzia na jednostkę wytworzonego produktu. Krótko mówiąc 3:1 dla stali proszkowej. Ten jeden punkt na pocieszenie za brak alternatywy przy wykonywaniu dużych narzędzi.
Na obronę stali HSS przed tak ciężkim nokautem porównując zastosowanie w produkcji narzędzi, warto przypomnieć, że w celu polepszenia własności eksploatacyjnych narzędzi ze stali szybkotnących mogą być one poddane obróbce cieplno-chemicznej lub powlekaniu cienkimi warstwami materiałów trudno ścieralnych. Najbardziej popularne to azotowanie i węgloazotowanie oraz tlenoazotowanie i utlenianie zwane pasywowaniem.
